maandag 15 januari 2018

Enso Miksang

Miksang Moment. Tijdens de workshop van Zen.nl in Breda werd ik getroffen door de opmerkelijke schoonheid van de Enso en andere cirkels in de ruimte. Ook de volle en lege theekopjes vullen de cirkels, geZIEN in het moment, mooi aan. 








Zijn. Zien. Zen. 


Meer over het boeddhisme, De Vier Nobele Waarheden en Het Achtvoudige Pad in een volgende blog. 



Enso - de Zen cirkel

Zen is een levenskunst, een manier van leven die zich uitstrekt over alle activiteiten van de mens. Deze Japans georiënteerde levensbeschouwing kent vele takken en specialiteiten, maar het basisdoel blijft de volledige verlichting van de mens.

De cirkel (Enso) is het symbool van verlichting, kracht, het universum, het "alles", de leegte. Het schilderen van de enso is een veel toegepaste meditatie oefening. Het minimalisme ervan bepaald ook meteen de moeilijkheidsgraad. Het is een expressie van het moment, het "nu".


Bij het schilderen van de cirkel dient de geest vrij te zijn van (andere) gedachten en de hand eenvoudigweg de expressieve beweging van het moment te laten maken.


Hoe de cirkel wordt geschilderd, weerspiegelt de geestestoestand, de mentale en spirituele toestand van de schilder zelf. De Enso in het Zenboeddhisme staat symbool voor de toestand van “leegte”, ook wel: "helder inzicht". In deze toestand ziet men zichzelf en de wereld, zoals die werkelijk is. 

Meestal is de Enso niet gesloten. De opening in de cirkel is een onderdeel van het zijn, het bestaan, een onvolmaaktheid, eigen aan het bestaan. De open Enso staat dan ook voor de charme van de imperfectie van de dingen in het leven en het ophouden met streven naar perfectie. 

Het laat ons zien dat alle dingen perfect zijn zoals ze zijn en helpt ons bij de acceptatie van 'dat wat is'...



Meer over het boeddhisme, De Vier Nobele Waarheden en Het Achtvoudige Pad in een volgende blog. 




zondag 14 januari 2018

Zen meditatie en mindfulness workshop

Zen.nl Breda
Wanneer ik het zaaltje binnenstap en op een groot zwart kussen plaatsneem vind ik het toch wel spannend. Mediteren, mindfulness, is dat wel wat voor mij? Gelukkig hebben veel andere deelnemers hetzelfde onwennige gevoel; en hoe ga je nou goed op dat kleine kussentje zitten?

Mindfulness betekent niet meer dan aandachtig, opmerkzaam zijn 

Ik doe op een koude zondagochtend mee aan een introductieles bij Zen.nl Breda. De zen-leraar is een man in spijkerbroek en wat me meteen opvalt is de tevreden uitdrukking op zijn gezicht. Hij leert ons hoe goed rechtop te zitten, en je hoeft je ogen niet eens helemaal dicht te doen.

Het ‘ruggegraat-trainen’ is heerlijk: kaarsrecht zitten ontspant veel meer dan lui achterover leunen, is mijn eerste inzicht! Mediteren kan ook zittend op een stoel of als loop-meditatie. Mindfulness is ook in je eentje een eind gaan fietsen of gaan fotowandelen, waarbij je puur zien toepast, het kijken, het zijn zonder oordeel.
 

Chinese thee
De sisalvloer deed me denken aan mijn jeugd, hierop leerde ik lopen

De loop-meditatie was voor mij een fijne ervaring, de sisalvloerbedekking deed me denken aan mijn jeugd. Ik ben geboren in 1971 en leerde lopen op zo'n zelfde soort vloer. Wanneer de zenleraar meer verteld over het boeddhisme, noemt hij ook het volgende gezegde:
Een wijs man werd gevraagd hoe hij ondanks zijn vele bezigheden zo ingekeerd kon zijn.
Hij antwoordde:

'Als ik sta dan sta ik;
als ik ga dan ga ik;
als ik zit dan zit ik;
als ik eet dan eet ik;
als ik spreek dan spreek ik ...'

Degene die de vraag stelden, zei:
'Dat doe ik toch ook?
Maar wat doet u nog meer?'
Hij antwoordde wederom:
'Als ik sta dan sta ik;
als ik ga dan ga ik;
als ik zit dan zit ik;
als ik eet dan eet ik;
als ik spreek dan spreek ik ...'

Weer zei de man:
'Dat doe ik toch ook?'
Toen zei de Zen-monnik:
'Nee, als je zit, dan sta je al;
als je staat, dan loop je al;
als je loopt, dan ben je er al;
als je eet, dan ben je al klaar.'


Mijn moeder Toos (overleden in 1991) had in de laatste jaren van haar leven dit gezegde in haar hobbykamer hangen. Later heb ik het voorgelezen tijdens haar uitvaart, evenals bij haar moeder's uitvaart. 

Veel ben ik vergeten, nu denk ik weer even aan mijn moeder, dat ook zij steun heeft gevonden in het spirituele tijdens haar ziek-zijn. Zelf wil ik 110 worden ("111" zegt mijn jongste zoon dan, "da's een mooier getal mam") en ik ben blij dat ik in goede gezondheid mijn verlichting mag vinden. 

Sinds mijn 40e - tegelijk met de opkomst van de positieve psychologie, waar ik tot voor kort nog niet van gehoord had - zie en leg ik verbanden tussen wetenschap en spiritualiteit, maar ook tussen cultuur en de mensheid. Dit blog bijhouden is ook onderdeel er van, evenals de workshop mindfulness en zen meditatie


Bij de derde meditatie, de ademhaling tellen meditatie, zat ik tegen al mijn verwachtingen (en oordelen) in, er het diepste in. Wat een mooi inzicht wederom!
Stress-reductie en meer in het moment zijn  

Bijzonder was de mandarijn-sensatie. Het fruit eerst voelen, zien, ruiken en zelfs proberen te horen voordat je proeft. Ik heb een partje mandarijn nog nooit vanuit zoveel hoeken bekeken en de uiteindelijke smaaksensatie was echt anders dan de normale hap-slik-weg. Ik betrapte mezelf erop dat ik eenmaal thuis op rustiger wijze at en meer genoot van het eten.

Je bent vaak bezig met het een, terwijl je denkt aan het ander. Hierdoor ontstaat chaos in de geest, ook wel het lijden genoemd. We ervaren het kwetterende apen-brein, constant door elkaar rollende gedachten. Onjuiste aandacht kan leiden tot stress en burn-out klachten. 

Mindfulness trainingen en meditatie helpen om de aandacht te focussen. Door te mediteren ga je op een afstand naar je gedachten kijken en het hier-en-nu bewust leren te ervaren.

Meer over het boeddhisme, De Vier Nobele Waarheden en Het Achtvoudige Pad in een volgende blog. Wil je zelf de workshop mediteren en mindfulness volgen, neem dan contact op met Zen.nl Breda.



Enso, zen cirkel
De cirkel van Zen - symbool van verlichting
Zen is een levenskunst, een manier van leven die zich uitstrekt over alle activiteiten van de mens. Deze Japans georiënteerde levensbeschouwing kent vele takken en specialiteiten, maar het basisdoel blijft nog steeds de volledige verlichting van de mens.

De cirkel (Enso) is het symbool van verlichting, kracht, het universum, het "alles", de leegte.

"Jij wees de weg, en die is rond"
Tekst: Jos Davids, kaart gekregen na mam's overlijden

woensdag 10 januari 2018

Het intakegesprek

Een intake gesprek heeft veel weg van een gestructureerd interview waarbij hulpverleners samen met cliënt kijken naar:
- de klachten
- de omstandigheden
- persoonlijkheidsontwikkeling (gezin van herkomst, sociaal-maatschappelijke ontwikkeling)
- verdere levensloop en relaties
- waarbij de hulpvraag de belangrijkste is

De gevolgen van de klachten in het dagelijks leven: wat is de lijdensdruk?

Naast het bespreken van heden en verleden, krijgt cliënt ook de vraag wat de men wil bereiken en wat men verwacht deze van de therapie. Bij de reguliere instellingen volgt er dan een indicatiestelling: de conclusie met het advies voor een bepaalde behandelingsmethode.

Bij Stichting Puur Zien zijn meedere creatieve therapie vormen mogelijk, als ook life coaching. Melanie E. Rijkers is een aanhanger van positieve psychologie en gelooft in de kracht van PhotoTherapy, een jonge therapievorm waarbij foto's het handvat zijn.

Life Coaching gaat uit van 3 vragen: Wie ben ik? Wat wil ik? en Wat kan ik? Door met beelden te werken, al dan niet door cliënt zelf gemaakt, leer je associëren: waarnemen vanuit je eigen zintuigen. Puur Zien, zonder oordeel.

Be. See. Zen.


Boeddha

Lijden heeft een oorzaak, geen zin


De Indiase prins Siddharta Gautama - later de Boeddha genoemd - groeit volgens de verhalen over zijn leven op in welzijn, vrede en vreugde.Het lijden is Boeddha niet onbekend. Zijn leer, het boeddhisme, laat je nadenken over vergankelijkheid en dood om zo de zinloze zorgen die ons plagen te verminderen. 

Zinloze zorgen weerhouden ons ervan gelukkig en ontspannen te zijn. Gewoonlijk raken we in verwarring wanneer we worden bekritiseerd of beledigd. We zijn boos als onze bezittingen worden gestolen; we zijn jaloers als een ander de promotie krijgt die wij zo graag wilden; we zijn trots op ons uiterlijk of op atletische prestaties. 

Al deze houdingen zijn uiteindelijk echter verstorende emoties die ons moeilijkheden opleveren. Probeer eens te leven, te kijken, zonder oordeel.


Achtste artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit








dinsdag 9 januari 2018

Gericault's gekken





Gericault's laatste schilderijen. Indrukwekkende portretten van mentaal gestoorden, gevonden vijftig jaar na zijn dood. Théodore Gericault (1791-1824) werkte samen met een dokter van een gesticht om zo de verschillende soorten gestoordheid te kunnen schilderen. 

Zijn bekendste werk is Le radeau de la Méduse (Het vlot van de Medusa) uit 1819. Gericault schilderde de radeloosheid, blijdschap en gekte van de schipbreukelingen op het moment dat ze gevonden werden, na 13 dagen dobberen op zee. De Méduse voer in 1816 te pletter op Marokkaanse klippen. 

Gericault stierf zelf helaas jong. De schilder lijkt een grote interesse te hebben voor de psyche van de mens, en de abnormaliteit hiervan. Veel kunstenaars zijn zelf manisch, depressief, beiden (bi-polair) of zelfs schizofreen. 
Toch is hun kunst vaak fenomenaal, kijk naar Vincent van Gogh. Is dit puur zien



maandag 8 januari 2018

Human being

Een aderlating diende om de verstoorde balans van lichaamssappen te herstellen
Een aantal therapievormen van de moderne tijd:
- Psychoanalyse en psychodynamische therapie (doel: bewustwording van onbewuste conflicten)
- Gedragstherapie (onaangepast gedrag veranderen, aangepast gedraag aanleren)
- Cognitieve therapie heeft als doel verdraaide, verstoorde en irreële verwachtingen te vervangen door meer realistische gedachten
- Humanistische en cliëntgerichte therapieën, hierbij wordt de sturende rol van de therapeut zo minimaal mogelijk gehouden
- Groepstherapie
- Gezinstherapie en relatietherapie
- Eclectische benadering (Grieks voor kiezen) waarbij een therapeut niet één bepaalde theorie aanhangt maar kiest en combineert

Zelf hecht ik veel waarde aan het positiveren van negatieve denkbeelden van mensen. De humanistische school in de psychologie is vaak meer filosofisch dan psychologisch en heeft bijgedragen aan de moderne vormen van psychotherapie en de concepten over het zelf in de westerse cultuur.

Van belang lijken de overeenkomsten tussen de therapieën. Zaken als warme en vertrouwde relatie tussen cliënt-therapeut, geruststelling en steun, angstvermindering, inzicht, versterking van gepast gedrag lijken positieve veranderingen teweeg te brengen.



Zevende artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit


Niet normaal

Psychische problemen worden vastgesteld door te kijken naar afwijkingen in:
- de statistische norm, wat is (ab)normaal?
- de sociale norm
- de mate van onaangepast gedrag
- het persoonlijk ongemak, het lijden

Psychische problemen zoals angststoornis, affectieve (gevoels)stoornis, somatoforme stoornis (niet lichamelijk verklaarbare lichamelijke klachten)  en persoonlijkheidsstoornis worden geclassificeerd d.m.v. de DSM-5. 

Diagsnostic & Statistical Manual of Mental Disorders 2013 is de laatste versie van dit handboek met daarin het classificatiesysteem, waarbij de afwijkingen een naam krijgen (diagnose) wanneer iemand voldoende last en verschijnselen (symptomen) heeft.



Psychische stoornissen zijn moeilijk te (h)erkennen, de grens tussen normaal en abnormaal gedrag is vaag. Wat in de ene cultuur gewoon is, kan in een andere cultuur ongewenst zijn. Door de geschiedenis heen variëren de theorieën van  bezeten zijn door de duivel tot verstoorde balans van lichaamssappen (Hippocrates, 460-377 v.Chr, Gr.).

Begon vorige eeuw kwam de medicamenteuze behandeling in opmars. Men zocht naar biologische oorzaken voor mentale ziekten en wetenschappers als Freud en Pavlov ontwikkelden hun theorieën.



Zesde artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit