Gericault's gekken

Gericault's laatste schilderijen. Indrukwekkende portretten van mentaal gestoorden, gevonden vijftig jaar na zijn dood. Théodore Gericault (1791-1824) werkte samen met een dokter van een gesticht om zo de verschillende soorten gestoordheid te kunnen schilderen. 

Zijn bekendste werk is Le radeau de la Méduse (Het vlot van de Medusa) uit 1819. Gericault schilderde de radeloosheid, blijdschap en gekte van de schipbreukelingen op het moment dat ze gevonden werden, na 13 dagen dobberen op zee. De Méduse voer in 1816 te pletter op Marokkaanse klippen. 

Gericault stierf zelf helaas jong. De schilder lijkt een grote interesse te hebben voor de psyche van de mens, en de abnormaliteit hiervan. Veel kunstenaars zijn zelf manisch, depressief, beiden (bi-polair) of zelfs schizofreen. 
Toch is hun kunst vaak fenomenaal, kijk naar Vincent van Gogh. Is dit puur zien? 

www.MelanieRijkers.com/nl

www.PuurZien.nl

Human being

Een aderlating diende om de verstoorde balans van lichaamssappen te herstellen

Een aantal therapievormen van de moderne tijd:
- Psychoanalyse en psychodynamische therapie (doel: bewustwording van onbewuste conflicten)
- Gedragstherapie (onaangepast gedrag veranderen, aangepast gedraag aanleren)
- Cognitieve therapie heeft als doel verdraaide, verstoorde en irreële verwachtingen te vervangen door meer realistische gedachten
- Humanistische en cliëntgerichte therapieën, hierbij wordt de sturende rol van de therapeut zo minimaal mogelijk gehouden
- Groepstherapie
- Gezinstherapie en relatietherapie
- Eclectische benadering (Grieks voor kiezen) waarbij een therapeut niet één bepaalde theorie aanhangt maar kiest en combineert

Zelf hecht ik veel waarde aan het positiveren van negatieve denkbeelden van mensen. De humanistische school in de psychologie is vaak meer filosofisch dan psychologisch en heeft bijgedragen aan de moderne vormen van psychotherapie en de concepten over het zelf in de westerse cultuur.

Van belang lijken de overeenkomsten tussen de therapieën. Zaken als warme en vertrouwde relatie tussen cliënt-therapeut, geruststelling en steun, angstvermindering, inzicht, versterking van gepast gedrag lijken positieve veranderingen teweeg te brengen.

Zevende artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit

www.MelanieRijkers.com/nl

www.PuurZien.nl

Vorige artikel - volgende artikel

Niet normaal

Psychische problemen worden vastgesteld door te kijken naar afwijkingen in:
- de statistische norm, wat is (ab)normaal?
- de sociale norm
- de mate van onaangepast gedrag
- het persoonlijk ongemak, het lijden

Psychische problemen zoals angststoornis, affectieve (gevoels)stoornis, somatoforme stoornis (niet lichamelijk verklaarbare lichamelijke klachten)  en persoonlijkheidsstoornis worden geclassificeerd d.m.v. de DSM-5. 

Diagsnostic & Statistical Manual of Mental Disorders 2013 is de laatste versie van dit handboek met daarin het classificatiesysteem, waarbij de afwijkingen een naam krijgen (diagnose) wanneer iemand voldoende last en verschijnselen (symptomen) heeft.

Psychische stoornissen zijn moeilijk te (h)erkennen, de grens tussen normaal en abnormaal gedrag is vaag. Wat in de ene cultuur gewoon is, kan in een andere cultuur ongewenst zijn. Door de geschiedenis heen variëren de theorieën van  bezeten zijn door de duivel tot verstoorde balans van lichaamssappen (Hippocrates, 460-377 v.Chr, Gr.).

Begon vorige eeuw kwam de medicamenteuze behandeling in opmars. Men zocht naar biologische oorzaken voor mentale ziekten en wetenschappers als Freud en Pavlov ontwikkelden hun theorieën.

Zesde artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit

www.MelanieRijkers.com/nl

www.PuurZien.nl

Vorige artikel - volgende artikel

Happy & Healthy

Wat zijn eigenlijk de eigenschappen van mentale gezondheid volgens de psychologie?

• Realistische kijk hebben op de wereld: goede waarneming van de realiteit, de dingen zien zoals ze zijn en de waarde en betekenis ervan goed kunnen inschatten.
• Zelfbewust zijn: zelfkennis hebben.
• Zelfwaardering hebben, zelfrespect.
• Gevoelsrelaties kunnen aangaan, kunnen en durven houden van een ander.
• Realistische kijk hebben op je eigen kunnen, capaciteit/productiviteit.

Hiervoor zijn richtlijnen, die je helpen mentaal gezond te blijven, zoals:
- je gevoelens accepteren
- je kwetsbaarheden (er)kennen
- eigen talenten en interesses ontwikkelen
- betrokken blijven bij anderen
- weten wanneer hulp te zoeken/vragen

'Pijn is onvermijdelijk, lijden is een keuze'

We spreken over mentale problemen wanneer men afwijkt van de statistische en sociale norm, en een zekere mate van onaangepast gedrag vertoond wat gepaard gaat met persoonlijk ongemak (lijden).

Ook Boedhha beschrijft het menselijk lijden. Je bent vaak bezig met het een, terwijl je denkt aan het ander. De meeste gedachten gaan over het verleden en de toekomst, daardoor ontstaat chaos in de geest.

Het “apen-brein” kalmeren we door te mediteren, zo kun je stress te verminderen en komt er rust in de geest. Door meditatie leer je lichaamssensaties (lichamelijk gevoelde gewaarwordingen), gedachten en gevoelens los van elkaar ervaren. Zo raak je beter in balans.

Mindfulness is niet ‘het boeddhisme’. Mindfulness maakt wél gebruik van technieken die in het boeddhisme zijn ontwikkeld. Mindfulness is niet naar binnen kijken of naar buiten kijken. Het is kijken.

Het verbindt ons met alles wat zich op dit moment, hier en nu, aandient.

Vijfde artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit

www.MelanieRijkers.com/nl
www.PuurZien.nl

Vorige artikel - volgende artikel

Zijn, hoe doe je dat

Hoe komt het dat je 'zo bent'? De psychologische ontwikkeling kent algemene aspecten, die voor iedereen ongeveer gelijk zijn en specifieke aspecten, die voor elk verschillend zijn. Hier zorgen ontwikkelingsfactoren voor. 

Je erft eigenschappen van je ouders (nature), je wordt beïnvloedt door de omgeving (nurture) en een interactie tussen deze twee.

Ook heb je zelf invloed op je ontwikkeling, dit noemt de psychologie zelfbepaling. Ontwikkelingsfactoren zoals de kritieke en gevoelige periode, drukken een grote stempel op je latere leven, denk aan wolfskinderen. (zij missen verzorging in de kritieke en gevoelige periode van hun prille jeugd en kunnen daarom bijvoorbeeld niet praten)

Kinderen kijken anders

Het kunnen zien (een 'sensorische ontwikkeling') is onderdeel van de fysieke ontwikkeling. Ontwikkelingen kunnen zich op een continue of discontinue manier voltrekken, waarbij we fysieke (lichamelijke) en cognitieve (verstandelijke) ontwikkelingen naast elkaar zien. 

De intellectuele ontwikkeling (cognitief) gaat in fases, waarbij kinderen tot een jaar of 7 nog niet echt logisch kunnen redeneren, een kind gaat uit van wat het ziet. Dit pure kijken wordt bijgestuurd door logisch nadenken waarbij kinderen ook steeds beter systematisch gaan denken en oplossingen kunnen verzinnen voor een probleem.

Doordat we zoveel denken, kunnen we niet meer puur zien? We worden ons hele leven "getraind", moeten beter en beter worden in opleiding- en prestatieniveaus. Ergens onderweg verliezen we ons 'kind zijn'. School doodt creativiteit van kinderen? artikel over een mooie TEDtalk van Sir Ken Robinson, over wie ik al eerder schreef op LinkedIn.

Door (uit de Boedhhistische leer) in het moment te zijn, ga je weer ZIEN. Puur zien. Zonder oordeel kijken. Met de verwondering van een kind de wereld Zien, daar krijg je positieve energie van!

Vierde artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit

www.MelanieRijkers.com/nl
www.PuurZien.nl

Vorige artikel - volgende artikel

Wat zie ik?

Al ons gedrag is afhankelijk van de samenwerking tussen ontelbare biologische en psychologische processen. Deze samenwerking komt voornamelijk tot stand door het zenuwstelsel. Om een actie te kunnen coördineren moeten de hersenen een soort map hebben met informatie waar lichaamsdelen zich ten opzichte van elkaar bevinden.

Veel van ons gedrag komt voort uit lichamelijke behoefte (honger, dorst, moe). Dit zijn de biologische processen. Bij een schrikreactie doordat een hond ineens voor je auto loopt, spelen ook psychologische processen een rol. 

De één schrikt meer dan de ander. Men geeft elk een andere betekenis aan de situatie, dit komt door de individuele psychologische ontwikkeling. Mensen maken verschillende ervaringen mee en leren andere betekenissen. 

Elk mens kent een eigen psychologische ontwikkeling. Deze ontwikkeling bepaalt voor een groot deel hoe iemand zich gedraagt. Dat betekent dat jouw ogen hetzelfde kunnen waarnemen als de ander (biologisch proces) maar dat ieder er een andere betekenis aan geeft (psychologisch proces).

Puur Zien: Kijk je of Zie je?

Kijken of Zien? 

Door met een open, frisse blik de wereld te bekijken ga je Zien. Zonder oordeel zie je puur. Deze Boeddhistische benadering onderstreept de psychologische, en andersom. Zo combineren we wetenschap met spiritualiteit.

Derde artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit

www.MelanieRijkers.com/nl
www.PuurZien.nl

Vorige artikel - Volgende artikel

Psychologie: gedragswetenschap

Er zijn twee modellen in de psychologie:
- de eerste methode verklaart het gedrag door naar invloeden uit iemand's verleden en naar biologische (omgevings)invloeden te kijken.
- de tweede methode kijkt naar de huidige invloed op het gedrag en naar de motivatie op dat moment.

Er zijn vijf benaderingen:
• Neurobiologische benadering - kijken naar alles wat er binnen het lichaam plaatsvindt, met name in het zenuwstelsel en de hersenen
• Gedragsbenadering - zichtbaar gedrag observeren, 'stimulus-respons' theorieën (Pavlov)
• Cognitieve benadering - kijken naar alles wat met kennis te maken heeft, het denkproces, waarneming, geheugenvorming
• Psychoanalytische benadering - richt zich op de onbewuste motieven van het gedrag, angsten, gedachten, wensen (Freud)
• Fenomenologische benadering - richt zich op de beleving van mensen, gebeurtenissen (fenomenen) begrijpen zoals het individu ze begrijpt.

Natuurlijk zijn mengvormen van bovenstaande benaderingen mogelijk.

De mooiste dag van je leven

In veel van de bovenstaande zinnen komen de woorden kijken en observeren vaak voor, waarbij de fenomenologisch psycholoog gelooft dat we meer van de mens kunnen begrijpen wanneer we weten hoe iemand zichzelf en de wereld ziet. (In tegenstelling tot wanneer we iemands gedrag observeren of naar onbewuste motieven kijken.)

Puur Zien is belangrijk. Er wordt gekeken naar zelfbeeld, gevoelens van zelfwaardering en zelfbewustzijn. 
De mens wordt gezien als maker van zijn eigen leven.

Als Life Coach onderstreep ik vooral de fenomenologische benadering. Samen met cliënt werken we dan ook met fotografie als middel. Door samen naar foto's te kijken, of deze te maken, kom je als cliënt sneller tot de kern van je wezenlijke ik. De Amerikaanse psycholoog Judy Weiser heeft deze therapie de naam PhotoTherapy gegeven.

Tweede artikel van een reeks over wetenschap en spiritualiteit

www.MelanieRijkers.com/nl 

www.PuurZien.nl

Het eerste artikel - volgende artikel